শিশুৰ কংকালৰ দৰে শৰীৰ, চৰ্বি নাই। কান্ধ, বাহু, উৰু—সকলোতে ক্ষীণ। ছালখন ওলমি আছে। বুকুৰ সকলো হাড় বাহিৰলৈ উন্মুক্ত হৈ থাকে। এই অৱস্থাত শিশুৰ শাৰীৰিক পৰীক্ষা কৰিব লাগে।
শিশুৰ শাৰীৰিক পৰীক্ষা
♦ শিশুৰ পানীলগা বা শ্বক হোৱাৰ কোনো লক্ষণ দেখা যায় নেকি।
♦ গুৰুতৰভাৱে শেঁতা পৰা হাতৰ তলুৱা।
♦ চকু শুকান, বিটৰ দাগ, কেৰাট’মেলেচিয়া, কৰ্ণিয়াৰ ক্ষত—এই পৰীক্ষাৰ সময়ত যদি শিশুৰ চকু বন্ধ হৈ থাকে তেন্তে চকু দুটা অতি লাহে লাহে মেলিব লাগে।
♦ ডিঙিৰ বিষ, ছালৰ সংক্ৰমণ বা নিউমোনিয়া বা অন্যান্য সংক্ৰমণৰ লক্ষণ
♦ এইডছৰ লক্ষণ
♦ জ্বৰ বা কম উষ্ণতা। মলদ্বাৰৰ উষ্ণতা ৩৫.৫ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ বা ৯৫.৯০ ডিগ্ৰী ফাৰেনহাইটতকৈ কম
♦ মুখত ঘাঁ হোৱা
♦ ছালত কোৱাছিঅ’ৰকাৰৰ পৰিৱৰ্তনৰ চিন। যেনে, ছালৰ কিমান অংশ বগা, কিমান ক’লা। ঘাঁ: দুয়োখন ভৰি, উৰু, কাণৰ পিছফালে, কেতিয়াবা বা গোটেই শৰীৰত দেখা যায়। ঘাঁৰ পৰা পানী উলাই থাকে।
চিকিৎসকে কি কয়
♦ গুৰুতৰ পুষ্টিহীন শিশুৰ চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত কৰ্মচাৰী থকাটো বাঞ্ছনীয়। পুষ্টিহীনতাত ভোগা শিশুক অন্য সংক্ৰামক ৰোগ থকা শিশুৰ পৰা পৃথক ইউনিটত ৰাখিব লাগে।
♦ শিশুটিক গৰম ঠাইত (২৫ৰ পৰা ৩০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ) ৰাখিব লাগে। শিশুটিক চাফা কৰাৰ লগে লগে শুকান কাপোৰ পিন্ধিব লাগে।
♦ সকলো সময়তে মাতৃ সন্তানৰ লগত থাকিব লাগে।
♦ শিশুৰ খাদ্য সঠিকভাৱে প্ৰস্তুত কৰিব লাগে। দিনে-ৰাতিয়ে তেওঁক খুৱাই দিয়াৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সুচাৰুৰূপে সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগে।
♦ নিয়মীয়াকৈ ওজন জোখা। খাদ্য তালিকাভুক্ত কৰি শিশুৰ ওজন বৃদ্ধিৰ ওপৰত নজৰ ৰখা। বহিঃৰোগী আৰু সম্প্ৰদায় পৰ্যায়ত ৰোগীয়া শিশুৰ উন্নত পুনৰ্বাসন যাতে পুনৰ ৰোগ হোৱাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস পায়।