দিল্লীত বিপদ সীমাৰৰ ওপৰেৰে বৈ গৈছে যমুনা। লালকিল্লাকে ধৰি বহু অঞ্চলত যমুনাৰ পানী বুৰ গৈছে।
লালকিল্লাৰ ৰঙা দেৱাল স্পৰ্শ কৰি যমুনাৰ পানীয়ে মানুহক বহু পুৰণি সময়ৰ কথা সোঁৱৰাই দিছে।
১৬৩৮ চনত লালকিল্লাৰ ভেটি স্থাপন কৰা যমুনা আকৌ এবাৰ লালকিল্লাৰ ওচৰেৰে বৈ গৈছে। ভাৰতীয় বন সেৱাৰ বিষয়া প্ৰবীণ কাছৱানে ১৮ শতিকাৰ এখন ছবি শ্বেয়াৰ কৰিছে য’ত যমুনা নদী কেনেকৈ লালকিল্লাৰ অতি ওচৰেৰে বৈ গৈছিল দেখা গৈছে। তাৰ পাছতহে ক্ৰমান্বয়ে নদী পাৰ হৈ মানুহে বাসস্থান সাজিলে আৰু যমুনা সংকুচিত হৈ আহে।
কোৱা হয় যে যমুনা আৰু লালকিল্লাৰ সম্পৰ্ক এশ বছৰৰ পুৰণি। সেইবাবেই লালকিল্লাৰ ওচৰেৰে বৈ যোৱা যমুনা শ শ বছৰৰ পুৰণি গতিপথেৰে আগবাঢ়িছে।
জানিব পৰা মতে,দিল্লীত যমুনা গেট বা খিজৰি দৰৱাজা বুলি জনাজাত ৱাটাৰগেটকে ধৰি মুঠ ১৪খন গেট আছিল।আগতে এই গেটখন পোনে পোনে নদীৰ ফালে খোল খাইছিল। লালকিল্লাৰ পিছফালৰ ফাল বুলি আমি জনা সেই একেটা পথতে যমুনা গেট। এই দুৱাৰৰ নাম জালৰ সিন্ধী সাধু খোৱাজা খিজৰৰ নামেৰে ৰখা হৈছিল।
সেই সময়ত যমুনা লালকিল্লাৰ ঠিক পিছফালে বৈ গৈছিল। তাৰ পাছত দিল্লীৰ আৱাসিক গাঁথনিৰ পৰিৱৰ্তন ঘটি যমুনা নদীৰ গতিপথ সলনি হৈ থাকিল আৰু বিভিন্ন কাৰণত ই বহু পূব দিশলৈ গতি কৰিলে। কিন্তু এই বানপানীত পৰিস্থিতি ওলোটা হৈ পৰিল। দিল্লীৰ অন্যান্য গেটৰ কথা কওঁতে যমুনা গেটৰ বাহিৰে দিল্লী গেট, কাশ্মীৰী গেট, আজমেৰী গেট, তুৰ্কমান গেট আৰু নিগমবোধ গেট বৰ্তমান বাকী আছে। লাহোৰী দৰৱাজা, কাবুলী দৰৱাজা, লাল দৰৱাজা আৰু খিজৰি দৰৱাজা প্ৰায় শেষ হৈ গৈছে।
